نماز جمعه در فقه اسلامی

این رساله شامل یک مقدمه و سه فصل می باشد. فصل اول، این مطلب که نماز جمعه در تاریخ اسلام چه سیری داشته و آیا منعقد می شده یا نه ؟ و در صورت اقامه چه کسانی متصدی آن بوده اند، مسئله ای است که روشن شدن آن به فهم مواضع فقهی علماء اسلامی و چگونگی اتخاذ وتدوین آن مواضع کمک میکند . فصل دوم، یکی از مباحث مهمی که در مورد نماز جمعه وجود دارد و تقریبا عامل عمده ای است که مواضع فقهی علماء امامیه و اهل سنت را درمورد نماز جمعه از یکدیگر ممتاز می کند این است که آیا نماز جمعه واجب عینی است و همچون دیگرنمازهای یومیه درهرشرایطی از زمان باید اتیان شود (همچنانکه اهل سنت قائل به آن می باشند) یاواجب تغییری بوده و فقط در بعضی زمانها و یاکامل بودن شروط اقامه آن می تواند مجزی از ظهر باشد ؟ (همانطور که بعضی امامیه همین را می گویند) و آیا نماز جمعه فقط باحضور امام عادل یا منصوب وی اقامه می شود (طبق نظر امامیه) و یااشتراط چنین شرطی لزومی ندارد و درهرزمان اقامه می شود ؟ (طبق نظر اهل سنت) و به فرض اشتراط جمعه بحضور یا اذن امام تکلیف زمان غیبت چیست و آیا در غیبت اقامه آن منتفی می شود یا فقهاء ماذون از جانب امام (به اذن عام) برای اقامه جمعه می باشند؟ و درهمین رابطه ولایت فقیه و حدود آن در غیبت مطرح می شود. و قبل از بحث در کیفیت نماز جمعه، روشن شدن موارد فوق و بررسی آن ضروری می باشد تا پس از تبین و تعیین اصل وجوب جمعه و اقامه آن، ماهیت واجراء و آداب آن مورد بحث قرار گیرد. بنابراین تحقیق مباحث این فصل از اهمیت ویژه ای برخوردار است وفقهاء اسلامی درباب " صلاه الجمعه " بیشتر کیفیت آن را بحث کرده و مباحث این فصل را بطور اجمال و بعنوان یکی از شروط صحت نماز جمعه همچون دیگر شروطبررسی نموده اند. به همین جهت در این رساله به بررسی کامل و تام این مباحث ، اهتمام خاص شده است و مطالب عمده این فصل از علماء امامیه می باشد و در سه باب ذیل آمده است : باب اول - آیا حضور سلطان عادل یا منصوب از جانب وی در جمعه شرط است ؟ باب دوم- آیانماز جمعه واجب عینی است و آیا دلیلی بروجوب اقامه آن داریم ؟ باب سوم - به غرض اشتراط نماز جمعه به حضور یا اذن امام، آیا نماز جمعه در غیبت حرام است یا فقها در اقامه آن ماذون می باشند. فصل سوم - دراین فصل کیفیت و ماهیت نماز جمعه و بعضی آداب آن بررسی شده است . عمده مباحث ابواب " صلاه الجمعه " کتب فقهی را مطالب همین فصل تشکیل می دهد. نگارنده پس از جمع آوری نظرات فقهاء مذاهب پنجگانه اسلامی دراین فصل به بیان آراء و مقایسه آن و تبیین ادله هرکدام در سه باب پرداخته است : باب اول -شروط صحت نماز جمعه . باب دوم - شروط وجوب نماز جمعه . باب سوم - مسائل متفرقه پیرامون نماز جمعه